หลักการแปลวรรณกรรม
วรรณกรรม
หมายถึง หนังสือที่แต่งขึ้นด้วยความคิดสร้างสรรค์ไม่ว่าจะใช้ร้อยแก้วหรือร้อยกรอง
ตามปกติวรรณกรรมถูกจัดไว้ในงานประเภท บันเทิงคดี
งานบันเทิงคดีที่จะนำมากล่าวถึงนี้คือ
งานแปลนวนิยาย เรื่องสั้น นิทาน นิยาย บทละคร การ์ตูน บทภาพยนตร์ บทเพลง
เป็นวรรณกรรมที่ผู้อ่านมุ่งหวังที่จะได้รับความบันเทิงเพลิดเพลินเป็นใหญ่
หลักการแปลนวนิยาย
นวนิยายแปลเป็นหนังสือที่ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายในทุกประเทศและทุกกาลสมัย
ผู้แปลมีความสำคัญเกือบจะเท่าผู้แต่ง ในบางครั้งมีความสำคัญยิ่งกว่าผู้แต่ง
1.การแปลชื่อเรื่องวรรณกรรม ชื่อของหนังสือหรือภาพยนตร์มีความสำคัญเป็นอันดับแรกซึ่งการแปลชื่อเรื่องมีความสำคัญเทียบเท่าใบหน้าของคนเราซึ่งจะต้องความพิถีพิถันในการแปล
โดยทั่วไปมีหลักการอยู่ 4 แบบดังนี้
1.1 ไม่แปล
ใช้วิธีการถอดเสียงหรือถ่ายทอดตามตัวอักษร
1.2 แปลตามตัว
ถ้าชื่อมีความสมบูรณ์ครบถ้วนก็จะใช้วิธีการแปลตรงตัวโดนรักษาคำและความหมาย ไว้ด้วยภาษาที่ดีและกะทัดรัด
1.3 แปลบางส่วนแปลงบางส่วน
ใช้เมื่อชื่อในต้นฉบับห้วนเกินไปไม่ดึงดูดและสื่อความหมายไม่ เพียงพอ
1.4 ตั้งชื่อใหม่โดยการตีความชื่อเรื่องและเนื้อเรื่อง
จะต้องวิเคาระห์เนื้อหาและเนื้อเรื่องจนจับประเด็น สำคัญ ลักษณะเด่นของเรื่อง
2.การแปลบทสนทนา
ซึ่งเป็นสิ่งที่ยากในการแปลวรรณกรรมเพราะมีภาษาหลายระดับที่เต็มไปด้วยคำสแลง คำสบถ
คำย่อ คำตัด หากผู้แปลไม่คุนก็จะทำให้แปลได้ผิดพลาด
3.การแปลบทบรรยาย เป็นข้อความที่เขียนเล่าเรื่องราวเหตุการณ์ซึ่งมักจะใช้ภาษาเขียนที่ขัดเกลาและแตกต่างกันหลายระดับก่อให้เกิดความยุ่งยากขึ้นอีกระดับ
ก.
ภาษาในสังคม ภาษาในสังคมมีหลายระดับชั้น
และการใช้ภาษามีการเปลี่ยนแปลงอย่างสม่ำเสมอโดยเฉพาะภาษาถิ่นที่ต้องใช้ความระมัดระวังในการแปลทั้งเรื่องเสียง
การใช้คำ ความหมายของคำ การเรียงคำ
ข.
ภาษาวรรณคดี ภาษาระดับนี้ต้องคำนึงถึง ลีลาของการเขียน
ที่เป็นลักษณะเฉพาะของผู้เขียน
ขั้นตอนในการแปลวรรณกรรม
1.อ่านเรื่องราวให้เข้าใจโดยตลอด
สามารถจับใจความสำคัญของเรื่องที่จะแปลได้ ย่อความเนื้อเรื่องได้
จับประเด็นของเรื่อง ทำแผนผังความสัมพันธ์ของตัวละครสำคัญในเรื่อง
2.วิเคาระห์ถ้อยคำสำนวน
ค้นหาความหมายของคำศัพท์ที่ไม่รู้จัก ค้นหาความกระจ่างของข้อความที่ไม่เข้าใจ
ค้นหาความกระจ่างทางวัฒนธรรม
3.ลงมือแปลเป็นภาษาไทยด้วยถ้อยคำสำนวนที่เรียบง่าย
อ่านเข้าใจง่ายและชัดเจน
หลักการแปลบทละคร
บทละครคือวรรณกรรมการแสดง
ในที่นี้จะเป็นการแปลละครโศก ละครชวนขัน
ละครโอเปร่าหรืออุปรากรและบทละครสำหรับละครเวทีซึ่งมีวิธีการแปลคล้ายกับการแปลเรื่องสั้น
นวนิยายคือเริ่มด้วยการอ่านต้นฉบับเพื่อทำความเข้าใจให้ตลอดตั้งแต่ต้นจนจบก่อน
หาความหมายและคำแปลแล้วจึงเขียนบทแปลด้วยภาษาที่เหมาะสม
หลักการแปลภาพยนตร์
บทภาพยนตร์มีลักษณะเหมือนบทละคร
คือประกอบด้วยคำสนทนาเป็นส่วนใหญ่แต่ผู้แสดงภาพยนตร์มีคนแสดงมากกว่าแต่ละคนจะใช้คำพูดต่างกันตามอุปนิสัย
ใจคอและพูดจารวดเร็วต่างจากผู้แสดงละครซึ่งจะพูดช้าและเน้นย้ำให้ชัดเจน
วิธีแปลบทภาพยนตร์
มีขั้นตอนดำเนินการเช่นเดียวกับการแปลบทละคร การ์ตูนซึ่งต้องอ่านทั้งข้อความ
ภาพและฉากพร้อมๆกันโดยสัมพันธภาพต่อกัน ซึ่งจุดประสงค์หลักของบทละครภาพยนตร์แปลมี 2 ประการ คือ
1.นำบทแปลไปพากย์หรืออัดเสียงในฟิล์ม
ผู้ฟังจะได้ยินนักแสดงพูดภาษาไทย
2.นำบทแปลไปเขียนคำบรรยายในฟิล์มดั้งเดิม
ผู้ฟังจะได้ยินเสียงเดิมของนักแสดงและได้เห็นคำแปลพร้อมกัน
หลักการแปลนิทาน นิยาย
บันเทิงคดีประเภทนิทาน นิยาย เรื่องเล่าเป็นสิ่งที่มีมาแต่โบราณสมัยที่ยังไม่ใช้ตัวอักษรในการสื่อสารกัน
เป็นการเล่าแบบปากต่อปากหรือที่เรียกว่า มุขปาฐะ
โดยส่วนใหญ่มีจุดประสงค์เพื่อเผยแพร่ศาสนา เพื่อความสนุกสนาม เพลิดเพลิน
ตามหลักวรรณคดีสากล มีชื่อต่างๆเรียกวรรณกรรมประเภทนิทาน นิยาย เรื่องเล่า ดังนี้
Tale
หมายถึงเรื่องเล่าที่ประดิษฐ์คิดแต่งขึ้น ซึ่งจะเล่าในรูปแบบร้อยแก้วหรือร้อยกรอง
มีเนื้อเรื่องธรรมดาแต่มีวิธีการเล่าที่แปลก
Myth หมายถึงเรื่องเล่าที่รู้จักกันมาแต่โบราณ
เนื้อเรื่องมักจะกล่าวถึงเหตุการณ์เกี่ยวกับความเชื่อทางศาสนา
อิทธิปาฏิหาริย์ของพระเจ้า เทพเจ้า วีรบุรุษ
Fable หมายถึงเรื่องสั้นๆที่มุ่งแสดงให้เห็นสัจธรรม
เรื่องเรื่องจริงบางอย่าง
ตัวละครมักจะเป็นสัตว์หรือคนโดยส่วนใหญ่เป็นการวิจารณ์มนุษย์
Fabliau หมายถึง
เรื่องเล่าสั้นๆที่แต่งเป็นร้อยกรอง สามารถนำเพลงมาร้องได้
จะสอดแทรกอารมณ์ขันและยั่วล้อ
Fairy Tales หมายถึง
นิทานประเภทหนึ่งของ myth ซึ่งเน้นเรื่องเกี่ยวกับเทพเจ้า
เทพยา ภูตผีปีศาจ วิญญาณ
Legend หมายถึง
เรื่องราวชีวิตของนักบุญหรือบุคคลธรรมดาที่บำเพ็ญความดี
มีคุณธรรมน่าอัศจรรย์อย่างยิ่ง
ในการแปลจะต้องใช้รูปแบบภาษาระดับกลาง
ใช้วิธีเขียนแบบเก่า โบราณ ตอนจบเป็นคำสอนการแปลชื่อของเรื่องนี้
สามารถใช้วิธีการแปลแบบตรงตัว
หลักการแปลเรื่องเล่า
เรื่องเล่าสั้นๆแฝงอารมณ์ขันมักจะปรากฏตามหน้าหนังสือพิมพ์และนิตยสาร
ผู้อ่านจะต้องเข้าใจปมของอารมณ์ขันและหยิบยกขึ้นมาแปลถ่ายทอดให้ตรงตามต้นฉบับ
เรื่องเล่าจะประกอบด้วยตัวละคร
1-2 ตัวซึ่งมีความสัมพันธ์กัน
ตอนจบมักจะเป็นปมอารมณ์ขันที่เป็นจุดเด่นของเรื่อง
การแปล
มีวิธีการแปลตามขั้นตอน คือเริ่มด้วยการอ่านให้เข้าใจแล้วเขียนบทแปล
โดยการใช้ภาษาระดับกลาง มีความกำกวมและอารมณ์ขัน
หลักการแปลการ์ตูน
การ์ตูนไม่ใช่เรื่องสั้นสำหรับเด็กๆแต่เป็นวรรณกรรมทั้งชายหญิงที่จะได้รับความสนุกสนานเพลิดเพลิน
ผ่อนคลายเครียดจากการอ่านการ์ตูน
นอกจากนี้การ์ตูนยังมีส่วนร่วมในการสร้างสรรค์ความสามารถเชิงสังเกต
วิเคาระห์และเชาว์ไวไหวพริบแก่ผู้อ่าน
หลักการแปลสำคัญในการแปลการ์ตูน
คือการใช้การใช้คำแปลที่สั้น ชัดเจน เข้าใจได้หรือสื่อสารได้
สามารถกำจัดคำภายในกรอบคำพูดได้
ภาษาในการสนทนามีหลายระดับขึ้นอยู่กับตัวละครที่สร้างขึ้น
หลักการแปลกวีนิพนธ์
กวีนิพนธ์เป็นวรรณกรรมที่แต่งเป็นร้อยกรอง
มีกฏเกณฑ์แน่นอนตายตัวด้วยการจำกัดจำนวนคำ จำนวนพยางค์และจำนวนบรรทัด
ทั้งเสียงหนัก – เบา
การสัมผัสและจังหวะ
การแปลเป็นร้อยกรอง
วิธีนี้นิยมใช้กับวรรณคดีโบราณที่มุ่งเน้นทั้งเนื้อหาสาระและความไพเราะของภาษา
ซึ่งจะต้
งนำเสนอเนื้อหาที่ใกล้เคียงเนื้อหาเดิมให้มากที่สุดโดนยึดฉันทลักษณ์ไว้อย่างเหนียวแน่น
พยายามเล่นคำ เล่นความหมายตามต้นฉบับทุกจังหวะ ทุกบททุกตอน
การแปลเป็นร้อยแก้ว
ผู้แปลจะใช้การแปลกวีนิพนธ์เป็นร้อยแก้วต่อเมื่อมีจุดประสงค์เพียงการสื่อสารความคิดและวัฒนธรรมอื่นๆในกวี
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น